Рамансы і песні
Станіслава Манюшкі

Беларуская творчасць Станіслава Манюшкі

Кампазітар Станіслаў Манюшка (1819–1872) лічыцца стваральнікам польскай нацыянальнай оперы, аднак яго постаць таксама вельмі значная для беларускай культуры. Нарадзіўшыся ў Смілавічах пад Мінскам, ён правёў дзяцінства ў атачэнні народнага фальклору і традыцыйнай культуры беларусаў. Атрымаўшы добрую еўрапейскую музычную адукацыю, пазней у сваёй творчасці ён будзе часта звяртацца да сялянскіх матываў роднага краю.

У віленска-мінскі перыяд творчасці (1840–1858), найбольш важны для Беларусі, ён супрацоўнічае з многімі культурнымі дзеячамі каталіцкай эліты, сярод якіх Тамаш Зан, Ян Чачот, Адам Кіркор, Уладзіслаў Сыракомля і іншыя. Але хіба найважнейшым для нас ёсць яго супрацоўніцтва з Вінцэнтам Дуніным-Марцінкевічам. Менавіта з манюшкаўскай оперы «Сялянка», лібрэта да якой напісаў Дунін-Марцінкевіч, пачынае адлік гісторыя беларускай нацыянальнай оперы. Акурат на мінскай прэм’еры «Сялянкі» ў 1852 годзе ўпершыню са сцэны прагучала беларуская мова. Акрамя шэрагу вадэвіляў, музычных камедый, опер, Станіслаў Манюшка стварыў амаль чатырыста рамансаў і песень. Асаблівае месца сярод іх займаюць «Сялянскія песенькі з-над Нёмана і Дзвіны».

У 2019 годзе да святкавання 200-годдзя Станіслава Манюшкі праект «Спеўны сход» распрацаваў і правёў цыкл святочных імпрэз, асноўнай мэтай якіх была папулярызацыя песеннай спадчыны нашага славутага земляка.

«Вандроўная пташка»

Музыка Станіслава Манюшкі, верш Яна Чачота 
Спеўны сход у Музеі гісторыі тэатральнай і музычнай культуры
(Мінск, 18 траўня 2019)

«Кум і кума»

Музыка Станіслава Манюшкі, верш Яна Чачота
«Манюшка-фэст» у Батанічным садзе (23 чэрвеня 2019)

«Праснічка»

«Казак»

Спяваем рамансы Станіслава Манюшкі ў Вілейцы (26 кастрычніка 2018)

Вядоўца – Эла Кулеш. Спецыяльны госць – Сяржук Доўгушаў

ПЕСНІ

 

Кума нітак напрала,
У маток іх звівала.

Кум дзівіўся: як гожа
Кума ніткі віць можа (2 р).

Наварыў кум ёй піва,
Частаваў так зычліва

І дзівіўся: як гожа
Кума піва піць можа (2 р).

Як з бяседы аднойчы
Кум куму вёў уночы,

Ён дзівіўся: о Божа,
Кума йсці ўжо не можа (2 р).

 

Пташка, пташка,
Скуль ляціш ты –
Ці не з нашых
Ніў?

Каб пачуць мне
Што аб мілай,
Я б шчаслівы
Быў.

Мо была
Ў яе садочку?
Ці не стрэла
Там

Той найгожай,
Да якой бы
Паляцеў я
Сам?

Ці не чула
Выпадкова
Ты хоць колькі
Слоў

Той, якая
Не выходзіць
З маіх юных
Сноў?

Пташка, пташка,
Адлятаеш –
Ты ў якую
Даль?

Ты пакінула
Шчымлівы
Мне па мілай
Жаль.

 

Гожыя дзяўчаткі
Ля праснічак селі –
Тоненькія ніткі
Цягнуцца з кудзелі.

Віся, вераценца,
Віся, ды баржджэй!
Доўга тая любіць,
Дзе нітка даўжэй.

З’ехаў нарачоны
Ў Кралявец віцінай,
Развітаўся шчыра
З каханай дзяўчынай.

Віся, вераценца,
Віся, ды баржджэй.
Доўга тая любіць,
Дзе нітка даўжэй.

Весела прадзецца
Харошай дзяўчыне.
Тры дні сумавала
Аб любым хлапчыне.

 

Віся, вераценца,
Віся, ды баржджэй.
Доўга тая любіць,
Дзе нітка даўжэй.

Сеў тут іншы хлопец
Прыгожы, ахвочы.
Свецяцца ў дзяўчыны
Ад шчасця зноў вочы.

Віся, вераценца!
Рвецца нітка – ой!
Залілася дзеўка
Чырванню густой.

 

Расце явар на прыгорку,
Явар зеляненькі,
Ў чужой вёсцы прападае
Хлопец маладзенькі.

«Гіну, гіну, прападаю,
Пара уміраці,
Прасі, дзеўча, прасі, міла,
Штобы прыйшла маці» (2 р).

Прыйшла маці, прыйшла маці
І горка ўздыхнула,
Калі на свайго сыночка
Мілага ўзглянула.

«Ой, дзіцятка, ой ты, сыну,
Сыночку мой мілы,
Ты не слухаў бацьку, маці –
Дайшоў да магілы» (2 р).

«Прашу, маці, прашу, маці,
Хораша хавайце:
Усе звоны няхай звоняць,
Музыку зайграйце.

Няхай мяне не хаваюць
Людзі нанятыя,
Толькі хлопцы з нашай вёскі,
Хлопцы маладыя» (2 р).

Спеўны сход